Olejki eteryczne

1. Ekstrakt i olejek z liści mięty pieprzowej (INITIUM, AdVitam, CorCordium)

Rys. 1 Mięta pieprzowa
Mięta pieprzowa (Mentha piperita L. czasami Mentha balsamea) bylina należąca do rodziny jasnotowatych powstała ze skrzyżowania międzygatunkowego mięty nadwodnej (Mentha aquatica) i mięty zielonej (Mentha spicata)(Grigoleit & Grigoleit, 2005).

1.1 Substancje aktywne

Głównym składnikiem olejku eterycznego z mięty pieprzowej jest mentol (nawet do 50%) ponadto w dużych ilościach występuje menton (~30%) i izomenton (~10%). W młodych liściach oznaczane są limonen i pulegon jednak w miarę dojrzewania rośliny praktycznie zanikają (Grigoleit & Grigoleit, 2005)

1.2 Działanie i zastosowanie

Mentol powoduje blokowanie kanałów wapniowych, co w konsekwencji prowadzi do rozluźnienia mięśni. Stanowi naturalny ich bloker i może być wykorzystywany w leczeniu chorób sercowo – naczyniowych (zaburzeń rytmu, nadciśnienia)(HAWTHORN et al., 2018). Poza tradycyjnym użytkowaniem mięty pieprzowej przeciw zaburzeniom trawienia udowodniono również pozytywny wpływ na zmniejszenie nudności w pierwszych okresach ciąży, jak i możliwość zredukowania ilości podawanych leków przeciwbólowych podczas porodu w grupie rodzących poddawanych aromaterapii miętą (Lane et al., 2011).

2. Olejek cedrowy (AdVitam)

Rys. 1 Cedr
Cedr to rodzaj drzew iglastych w rodzinie roślin sosnowatych (Pinaceae). Stanowią rodzime drzewa zachodnich Himalajów i regionie basenu Morza Śródziemnego. Naturalnie występują obficie w zachodnich Himalajach na wysokości 1200-3000 m. W starożytnym Egipcie cedr był wykorzystywany do balsamowania mumii oraz do wytwarzania kompozycji zapachowych (Chaudhary, Sharma, Nadda, Tewary, & Singh, 2011).

2.1 Substancje aktywne

W skład olejków eterycznych izolowanych z cedru wchodzi kilkadziesiąt składników. Głównym składnikiem olejków są seskwiterpeny, tj. α-, β- i γ-himachaleny, które stanowią odpowiednio 13%, 28% i 11% które stanowią do 70% składowych. Pnadto olejki zawierają kariofilen, α-pinen (Boudarene, Rahim, Baaliouamer, & Meklati, 2004).

2.2 Działanie i zastosowanie

Olejek cedrowy jest środkiem zalecanym w dolegliwościach układu moczowego. Ponadto wykazuje aktywność antydrobnoustrojową wobec Baccillus cereus oraz Clostridium botulinum zarówno wobec przetrwalników jak i form wegetatywnych (D Kapoor, 1990).

3. Olejek eukaliptusowy (INITIUM, AdVitam)

Rys. 1 Eukaliptus
Eukaliptus to rodzina drzew i krzewów należących do rodziny mirtowatych (Myrtaceae). Obejmuje około 900 gatunków, z których ponad 300 zawiera lotne olejki eteryczne w liściach, zasadnicza ich część pochodzi z Australii (Dhakad, Pandey, Beg, Rawat, & Singh, 2017).

3.1 Substancje aktywne

Głównym składnikiem olejków eterycznych z eukaliptusa jest 1,8-cyneol (eukaliptol). W olejku, który stanowi ok. 2% liści eukaliptol stanowi on nawet 80% kompozycji. Ponadto oznaczane są α-pinen i β –mircen w ilości odpowiednio ~7% i 1,5% (Damjanović-Vratnica, Ðakov, Šuković, & Damjanović, 2011)

3.2 Działanie i zastosowanie

Olejek eteryczny z liści eukaliptusa ma działanie hamujące aktywację wirusa opryszczki zwykłej (HSV-1, HSV-2) (Schnitzler, Schön, & Reichling, 2001).
Olejek eukaliptusowy jest silnym inhibitorem cytokin i jest wykorzystywany do leczenia stanów zapalnych w chorobach wrażliwych na steroidy (JUERGENS et al., 2003).
Olej z liści eukaliptusa działa jak naturalny środek przeciwbólowy. Eukaliptol, który łatwo przenika do tkanek często jest wykorzystywany w formulacjach dla pacjentów cierpiących na reumatoidalne bóle stawów (B. Ali et al., 2015).
Olejek eukaliptusowy ma właściwości antybakteryjne i antyseptyczne. Skuteczne jest wykorzystywany w leczeniu ran, oparzeń, skaleczeń, otarć (Bachir & Benali, 2012)

4. Olejek z drzewka herbacianego (AdVitam)

Rys. 1 Drzewo herbaciane
Drzewo herbaciane – Melaleuka skrętolistna, (Melaleuca alternifolia) to gatunek średniego pokroju drzewa z rodziny mirtowatych (Myrtaceae) (nie należy jej mylić z herbatą). Jest gatunkiem endemicznym Australii. Ze względu na pochodzenie rośliny, olej jest powszechnie określany, jako australijski olej z drzewa herbacianego. Jest to ciecz bezbarwna do jasnożółtej z ostrym, przypominającym kamforę zapachem i powodującej mentolowe uczuciem chłodu (Casarin, Pazinatto, Santos, & Zanatta, 2017; Yadav, Kumar, Mahant, Khatkar, & Rao, 2017)

4.1 Substancje aktywne

Olej z drzewa herbacianego otrzymywany jest podczas procesu destylacji z parą wodną liści i szczytów gałęzi. Wydajność ekstrakcji kształtuje się na poziomie ~ 2% (Carson, Hammer, & Riley, 2006). Olej zawiera głównie monocykliczne alkohole terpenowe: terpinen – 4 – ol ~ 40%; eukaliptol ~ 5%; α – terpineol ~ 8%; monocykliczne terpeny: α – , γ – terpninen odpowiednio 3% i 28%, a jego skład regulowany jest normą ISO 4730:2004. Minimalne stężenie hamujące – MIC (od ang. minimum inhibitory concentration) olejku z drzewa herbacianego zazwyczaj mieszczą się w zakresie od 0,125 do 2% (Hammer, Carson, & Riley, 2012).

4.2 Działanie i zastosowanie

Aktywność przeciwdrobnoustrojowa oleju z drzewa herbacianego (TTO) kształtowana jest głównie przez terpinen-4-ol i 1,8-cyneol (eukaliptol). Ponadto TTO charakteryzuje się aktywnością wobec grzybów, wirusów i pierwotniaków (Barbosa, Silva, Teixeira, Meira, & Pinheiro, 2013).
TTO wykazały niezwykłą aktywność przeciwnowotworową, zmniejszając żywotność i proliferację komórek raka sutka 4T1 (Barbosa et al., 2013)
Olejek z drzewa herbacianego w stężeniu 0,125% istotnie hamował prozapalne interleukiny. W badaniu pojedynczych składników TTO tylko terpinen-4-ol hamował wytwarzanie TNF−α, IL-1β, IL-8 i IL-10 (Hart et al., 2000).

5. Olejek z owoców kardamonu (AdVitam)

Rys. 1 Kardamon
Kardamon (Elettaria cardamomum Maton) to ważna komercyjnie przyprawa należąca do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae Lindl.). Głównymi odmianami kardamonu są: Malabar, Mysore oraz Vazhuka (hybryda dwóch pierwszych). Pochodzi z zachodnich Indii, jednak z powodzeniem uprawiany jest Gwatemali, Sri Lance, Papui Nowej Gwinei i Tanzanii (Biju, Peeran, & Gowri, 2018).

5.1 Substancje aktywne

W oleju izolowanym z nasion kardamonu uzyskanego podczas hydrodestylacji główny składnikami są octan terpinylu (~46%), 1,8-cyneol (eukaliptol ~ 26%), octan linalilu (~ 6%), linalol (~ 5%) oraz α-terpineol i limonen (po ok. 3) (Mejd et al., 2015).

5.2 Działanie i zastosowanie

Olej z kardamonu (MIC 130 µg/ml) inhibuje wzrost Helicobacter pylori odpowiedzialnej za ostre i przewlekłe zapalenie żołądka (Reichling, Schnitzler, Suschke, & Saller, 2009). Olejek eteryczny z kardamonu dodawany do paszy kur niosek wywierał pozytywny wpływ na profil cholesterolu we krwi poprzez obniżenie całkowitego jego poziomu frakcji LDL (Omidi, Taherpour, Cheraghi, & Ghasemi, 2015)